Η επιστημονική
δραστηριότητα των τελευταίων δεκαετιών έχει συμβάλει σημαντικά στην κατανόηση
της συσχέτισης της διατροφής με την υγεία. Στο πλαίσιο αυτό, τα τεκμηριωμένα
οφέλη για την υγεία των διατροφικών παραδόσεων των πληθυσμών της Μεσογείου
έχουν οδηγήσει στην αποδοχή της Μεσογειακής διατροφής ως ενός υγιεινού
διατροφικού προτύπου.
Οι μελέτες που
δείχνουν ότι η Μεσογειακή Διατροφή σχετίζεται με καλή υγεία έχουν επικεντρωθεί
στην παραδοσιακή διατροφή που αποτελούσε πρότυπο διατροφής των ελαιοπαραγωγικών
περιοχών της Μεσογείου μέχρι τη δεκαετία του 1960.
Τα μυστικά της
μακροζωίας των μεσογειακών λαών και ειδικότερα των Κρητικών ήταν ή απλή και
λιτή διατροφή τους η οποία βασίζονταν σε φυτικά τρόφιμα, φρούτα, λαχανικά, μη
επεξεργασμένα δημητριακά, ελαιόλαδο και κόκκινο κρασί. Ένας ακόμα παράγοντας
που συνέβαλε σημαντικά στην καλή υγεία των εν λόγω πληθυσμών ήταν και ο φυσικός
τρόπος ζωής τους (εργασία στην ύπαιθρο) που είχε ως αποτέλεσμα οι Κρητικοί να
εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά καθημερινής δραστηριότητας από τους υπόλοιπους
πληθυσμούς.
Τα ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά της παραδοσιακής Μεσογειακής διατροφής που την κάνουν μοναδική
είναι:
- Υψηλή κατανάλωση ελαιολάδου (καταχρηστικά ακόρεστων λιπιδίων) συγκριτικά με κορεσμένα λιπίδια.
- Υψηλή κατανάλωση οσπρίων
- Υψηλή κατανάλωση κυρίως ανεπεξέργαστων δημητριακών.
- Υψηλή κατανάλωση φρούτων.
- Υψηλή κατανάλωση λαχανικών.
- Χαμηλή κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων.
- Μέτρια προς υψηλή κατανάλωση ψαριού.
- Χαμηλή κατανάλωση κρέατος και προϊόντων κρέατος.
- Μέτρια κατανάλωση κρασιού, εφόσον επιτρέπεται από θρησκευτικούς και κοινωνικούς κανόνες.
Η πυραμίδα της μεσογειακής
διατροφής χωρίζεται σε τρία επίπεδα βάσει της συχνότητας κατανάλωσης των
τροφίμων
Η πυραμίδα έχει στη βάση της
τα τρόφιμα, που πρέπει να καταναλώνονται καθημερινά και σε σημαντικές
ποσότητες, ενώ αντίθετα στην κορυφή της βρίσκονται οι τροφές που πρέπει να
καταναλώνονται αραιά και σε μικρότερες
ποσότητες. Τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι ότι είναι πλούσια σε
φρούτα, λαχανικά και λίγο επεξεργασμένα δημητριακά (ολικής αλέσεως).
Περιλαμβάνει την καθημερινή κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων και τη χρήση
του ελαιόλαδου ως κύριο λίπος της δίαιτας. Ακόμα, περιλαμβάνει την κατανάλωση
ψαριών, πουλερικών και οσπρίων σε εβδομαδιαία βάση, ενώ προτείνει τον
περιορισμό στην κατανάλωση κόκκινου κρέατος.
Πρωταρχικός στόχος των
διατροφικών οδηγιών, που βασίζονται στη μεσογειακή δίαιτα, είναι η διατήρηση
του βάρους του κάθε ατόμου σε υγιή επίπεδα. Για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει να
λαμβάνονται υπόψη, τόσο η ποικιλία, όσο και η ποσότητα κατανάλωσης διαφόρων
τροφών. Στην πυραμίδα δίδεται έμφαση στις συχνότητες κατανάλωσης και όχι στις
ακριβείς ποσότητες σε γραμμάρια. Έτσι, ο αριθμός των μικρομερίδων που
αναγράφονται σε αυτή είναι ενδεικτικός και αντιστοιχεί στο μέσο άνθρωπο. Οι
ακριβείς ποσότητες κάθε τροφής εξαρτώνται από το βάρος, το ύψος, την ηλικία, το
φύλο και τον βαθμό της σωματικής δραστηριότητας του κάθε ατόμου.
Κωνσταντίνος Αλ.Πετρόπουλος
Διαιτόλογος-Διατροφολόγος
Σχόλια